Dù đang có mặt khắp thị trường nội tỉnh, song để sản phẩm vùng sơn cước chạm đến thương hiệu đặc thù, đẳng cấp thì còn nhiều việc phải làm.
 |
| Chuối già lùn A Lưới, một trong những sản phẩm hiếm hoi vào siêu thị |
Từ nền tảng sẵn có
Dân tộc Tà Ôi tại huyện A Lưới tự hào khi dệt zèng trở thành di sản phi vật thể quốc gia. Trước đó, sản phẩm này đã từng trở thành chất liệu trên sàn diễn thời trang quốc tế. Nhưng kể từ sau những chuyến “du lịch” ấy, zèng lại về trong bàn tay của những con người Tà Ôi chân chất. Chính quyền địa phương đã rất nỗ lực, các nghệ nhân dệt zèng cũng trăn trở nhưng để sản phẩm biểu thị cho nét văn hóa này trở thành sản phẩm mang tính hàng hóa trên thị trường thì sẽ còn dài.
Ngoài zèng, A Lưới còn rất nhiều sản phẩm khác đã gắn bó với vùng đất này. Trong giỏ quà mà anh bạn vùng cao tặng bạn bè đồng bằng ngày tết hầu hết là sản vật vùng cao: Mật ong rừng, bánh tét nếp than và cả chai rượu sim nhỏ. Bây giờ, những sản phẩm ấy không lạ với người miền xuôi, có nghĩa là bằng cách nào đó nó đã “xâm lấn” được thị trường vùng đồng bằng. Song, với số lượng hạn chế nên khi nhu cầu số lượng nhiều thì thật khó để đáp ứng. “Nông sản hay sản phẩm gì tại A Lưới cũng đều mang nặng tính vùng miền. Vùng nguyên liệu hầu như rất nhỏ nên sản xuất theo hướng hàng hóa còn nhiều khó khăn”, ông Văn Lập, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện A Lưới thừa nhận.
Thị trường có chấp nhận sản phẩm vùng cao hay không? – câu trả lời là chắc chắn có, bởi chất lượng sản phẩm dường như đã được định hình từ rất lâu. Nhiều sản phẩm được chính quyền địa phương xây dựng thành sản phẩm OCOP. Chuối già lùn tại A Lưới là một minh chứng, để “đứng chân” ở siêu thị ngoài đáp ứng về những chất lượng tiêu chuẩn nghiêm ngặt thì quy trình sản xuất, phát triển vùng nguyên liệu đã và đang được tiêu chuẩn hóa. Hiện, rất ít nông sản vùng đồng bằng làm được như chuối già lùn.
Tại huyện miền núi Nam Đông, cam, mật ong là hai sản phẩm có nền tảng và được nhiều người biết đến. Nếu như cam là sản phẩm mùa vụ thì mật ong Nam Đông đang đi tìm thương hiệu.
Thương hiệu “Mật ong Trường Sơn-Nam Đông” đã được đăng ký từ năm 2016 và có đơn vị đặt vấn đề bao tiêu sản phẩm và hướng dẫn các quy trình nuôi ong theo chuỗi giá trị. Đến năm 2018, thương hiệu mật ong ruồi Nam Đông được công bố, tạo bước ngoặt lớn trong hành trình đi tìm giá trị của một sản phẩm vùng cao.
“Xây dựng thương hiệu đã khó, giữ được thương hiệu càng khó hơn. Bây giờ, đầu ra của mật ong rất khó, để sản phẩm đứng vững trên thị trường, chúng tôi vẫn còn nhiều việc phải làm, đặc biệt bên cạnh khâu quảng bá là việc liên kết với doanh nghiệp, đơn vị để tiêu thụ sản phẩm”, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Nam Đông Nguyễn Thái Hà khẳng định.
 |
| Thực tế, thời gian qua, việc phát triển bền vững cây chuối già lùn trên địa bàn A Lưới vẫn còn gặp nhiều khó khăn |
Mở rộng dư địa
Đánh giá về sản phẩm đặc sản vùng cao, ông Hồ Đăng Khoa, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản tỉnh cho rằng, nếu so sánh trên mặt bằng chung thì chất lượng sản phẩm vùng núi khá trội.
Chính tập quán canh tác của đồng bào tạo ra sản phẩm có giá trị về chất. Song, tư duy lẫn trình độ canh tác là rào cản không nhỏ trong quá trình hội nhập.
“Vùng núi nhiều sản phẩm đặc trưng. Không dễ để xây dựng chuỗi giá trị gà A Lưới hay đưa chuối già lùn vào siêu thị, điều đó chứng tỏ chính quyền các địa phương đã có nỗ lực lớn. Họ cũng đang hướng đến một nền nông nghiệp hữu cơ. Song, nhìn chung việc mở rộng thị trường lẫn vùng nguyên liệu các sản phẩm nông sản đang gặp khó”, ông Khoa nói.
Dù không quá lớn, nhưng sự chuyển biến trong quá trình quảng bá sản phẩm vùng cao những năm gần đây khá tốt. Nhiều cửa hàng bày bán sản phẩm vùng cao mọc lên như là sự kết nối giữa thành thị và vùng cao. Hay chỉ cần “click” chuột, người tiêu dùng có thể dễ dàng được giao tận nhà đặc sản miền núi. Nhận diện, kết nối thị trường tiêu thụ là điều mà chính quyền địa phương đang đẩy mạnh, Phiên chợ vùng cao ở A Lưới là một minh chứng. Hoạt động này không đơn thuần góp phần xúc tiến, đẩy mạnh tiêu thụ các đặc sản địa phương mà còn là nơi bản sắc vùng cao hội tụ, quảng bá về văn hóa lẫn du lịch.
Song, theo Nhà nông học, TS. Lê Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nông học, Trường đại học Nông lâm, Đại học Huế, trước khi mở rộng dư địa hàng hóa nông sản vùng cao cần nghĩ đến việc bảo tồn. Người tiêu dùng sẽ không chấp nhận những sản phẩm có tính lai tạo hay biến thể.
“Mật ong là một ví dụ điển hình, nếu chạy theo số lượng mà bán những loại kém chất lượng sẽ không ổn. Điều quan trọng bây giờ là phải giữ vững được niềm tin của khách hàng với các sản phẩm chất lượng. Sau đó, thông qua nhiều kênh quy trình hóa khâu sản xuất để hướng đến việc mở rộng thị trường”, TS. Lê Tiến Dũng góp ý.
Giai đoạn 2012-2020, tỉnh đã triển khai thực hiện 10 nhiệm vụ khoa học và công nghệ liên quan đến nghiên cứu, khai thác, lưu giữ nguồn gen động, thực vật; nguồn gen nấm dược liệu quý hiếm…trong đó nhiều loài đang tồn tại ở vùng cao. Nhiệm vụ bảo tồn nguồn gen của tỉnh giai đoạn 2021-2025 cũng xác định bên cạnh cây dược liệu, nguồn gen cam Nam Đông, giống lúa bản địa Ra dư, giống lúa đặc sản Nếp than cần được bảo tồn bởi có giá trị về kinh tế - xã hội. Đây chính là cơ hội để các đặc sản đặc trưng miền sơn cước tồn tại với thời gian trước khi vươn tầm.
Sản phẩm OCOP: cơ hội mới cho chuối già lùn A Lưới
L.Thọ - Báo Thừa Thiên Huế
إرسال تعليق